Čovićev evropski put: Retorika kompromisa, praksa blokade
Dragan Čović je godinama uspjevao održavati imidž političara posvećenog evropskom putu Bosne i Hercegovine. Njegova uglađena retorika, diplomatski maniri i proevropska frazeologija ostavljali su dojam lidera koji se zalaže za kompromis, dijalog i stabilnost. No, svaki politički narativ jednom dođe do tačke kada mora biti pretočen u djela, a Čovićeva priča o evropskom putu pokazala se kao još jedna prazna priča.
Naime, Čović je dugi niz godina vješto balansirao između formalne proevropske retorike i praktične političke prakse koja ga je postepeno udaljavala od tog istog puta. Posljednja epizoda koja je ogolila ovu dvostruku igru bila je tvrdoglavo insistiranje na partnerstvu s Miloradom Dodikom i njegovim SNSD-om, čak i nakon odluke trojke da raskrsti s ovom strankom.
Ukoliko je iko do sada vjerovao da HDZ BiH pod Čovićevim vodstvom iskreno zagovara evropske integracije, takva uvjerenja morala su biti ozbiljno poljuljana. Besmisleno opstruiranje izgradnje južne plinske interkonekcije, kao i nastavak savezništva s Dodikom, definitivno potvrđuju da evropski put nije prioritet HDZ-a. Dodik je više puta jasno pokazao da ne samo da ne podržava evropske integracije, već otvoreno radi na destabilizaciji Bosne i Hercegovine. Svako partnerstvo s njim, a pogotovo ono strateško i dugoročno, suštinski znači sabotiranje evropskog puta.
Čovićev politički potez dovodi do logičnog pitanja: zašto bi lider koji se deklarativno zalaže za evropsku perspektivu BiH insistirao na savezništvu s čovjekom koji taj put blokira? Odgovor je jasan – ili Čovićev proevropski narativ nikada nije bio iskren, ili su njegovi lični i politički interesi ispred interesa vlastitog naroda. Jer, koliko god se HDZ pozivao na legitimno predstavljanje Hrvata u BiH, neosporna je činenica da su bosanskohercegovački Hrvati gotovo jednoglasno opredijeljeni za članstvo u EU. Partnerstvo s Dodikom direktno ugrožava taj cilj, što znači da Čovićev politički kurs vodi njegov narod u suprotnom pravcu od onog koji želi.
Na ovaj način, Čović je, svjesno ili ne, doveo i HDZ i Hrvate u neku vrstu političkog taoca. Ako mu je savezništvo s Dodikom prioritet, onda je logično zaključiti da mu evropske integracije nisu. Pitanje je samo kada će Hrvati u BiH, ali i zvanični Zagreb, prije svega premijer Andrej Plenković, prepoznati ovu realnost i kako će na nju reagirati.
S druge strane, bošnjački politički lideri imaju jedinstvenu priliku da, pametnim političkim potezima, eliminišu ključni argument koji Čović koristi za homogenizaciju svog biračkog tijela – izborni zakon. Ukoliko bi ponudili realno i održivo rješenje hrvatskog pitanja unutar izbornog sistema, Čovićev narativ bi izgubio na snazi, a HDZ bi se morao redefinisati.
Međutim, malo je vjerovatno da će se to desiti. Bošnjačka politička scena i dalje pati od neodlučnosti i straha od donošenja hrabrih odluka. Trojka je raskidom koalicije sa SNSD-om napravila važan iskorak, ali je sada jasno da bez šire podrške i zajedničke strategije ne može sama donijeti promjene. Opozicija u Republici Srpskoj, koja povremeno pokazuje spremnost za evropske integracije, i dalje ne uspijeva dobiti dovoljan prostor za djelovanje.
U konačnici, Bosna i Hercegovina je ponovo suočena s istim problemima i političkim blokadama. Evropska perspektiva ostaje maglovita dok god se ne pojavi jaka politička opcija koja će na državnom nivou ponuditi jasan i konkretan program evropskog puta. Sve dok se to ne dogodi, čeka nas nastavak istih kriza i političkih igara u kojima su, na kraju, svi gubitnici.
