Dok u Mostaru traje tiha, ali neumoljiva političko-ekonomska simbioza između Amira Gross Kabirija i Dragana Čovića, javnost je danas dobila i službenu potvrdu – izraelski biznismen ostaje gospodar Aluminija barem još narednu deceniju.
Produženje najma pogona M.T. Abraham Grupama doživljava se kao “trijumf poslovne vizije”, no za mnoge je to samo formalna potvrda već odavno uspostavljenog monopola nad jednom od najvažnijih industrijskih žila kucavica Hercegovine.
Zvanično saopćenje kompanije puni jezičinu investitorske samohvale – priče o modernizaciji, ekološkim standardima EU, 400.000 metričkih tona “niskougljičnih” aluminijskih proizvoda i navodnom doprinosu “gospodarskoj stabilnosti Bosne i Hercegovine”. No, između redova, jasno se vidi i politička dimenzija cijele priče: Kabiri nije samo biznismen koji je “spasio” Aluminij 2020. godine – on je postao neizostavan faktor u hercegovačkoj političkoj i društvenoj areni, nerijetko sjedeći rame uz rame s Čovićem, a u javnosti figurirajući kao svojevrsni “neformalni ambasador” ekonomskih interesa HDZ-ove Hercegovine.
Ko je stvarno Amir Kabiri i zašto institucije šute dok privatizuje Jevrejsku općinu Mostar?
Produženje najma znači i produženje potpune kontrole nad resursima, radnom snagom i tržištem aluminija u BiH. Obećanja o “ulaganjima u radnike” i “kulturnim, sportskim i obrazovnim inicijativama” dolaze u paketu s vrlo jasnom porukom – M.T. Abraham Grupa ne planira otići, nego postati duboko ukorijenjeni stub lokalnog društva, do te mjere da ga je nemoguće zaobići, i u ekonomiji i u politici.
Kabirijeva poruka kako “Hercegovina može postati središte europske industrije aluminija” zvuči grandiozno, no mnogi ekonomisti i sindikalci podsjećaju da se iza glamura krije i gorka realnost – zatvorena proizvodnja primarnog aluminija, zavisnost od vanjskih dobavljača sirovina, te činjenica da se veliki dio dobiti i dalje odliva van BiH.
Kolaps Kabirijevog carstva u Mostaru: Milijarde isparile, političari nestali, radnici na čekanju
Ono što najviše iritira kritičare jeste besprijekorno prijateljstvo između poslovnog giganta i političkog vrha HDZ-a BiH. Dok su hiljade radnika Aluminija prije nekoliko godina ostale bez posla u atmosferi totalnog kolapsa, današnja “nova era” ne donosi odgovore na pitanja ko je odgovoran za nekadašnji slom – ali zato obiluje protokolarnim slikama, sponzorstvima i donacijama koje cementiraju Kabirijev status u Hercegovini.
Produženje najma pogona Aluminija formalno je ekonomska vijest, ali u praksi je i politička poruka: moć i kapital u Hercegovini čvrsto ostaju u istim rukama. A dok Kabiri govori o “generacijama koje dolaze” i “ponosu Hercegovine”, mnogi Mostarci i bivši radnici Aluminija tiho se pitaju – hoće li to isto naslijeđe biti ponos ili teret onima koji dolaze nakon njih.
