Visoki predstavnik Christian Schmidt pripremio je svoj sedmi izvještaj koji obuhvata razdoblje od 16. aprila do 15. oktobra ove godine, a koji će biti prezentovan Vijeću sigurnosti UN-a.
U uvodu izvještaja, Schmidt naglašava da je politička situacija tokom izvještajnog perioda bila vrlo složena i kontradiktorna. S jedne strane, Evropska unija je nastavila pružati podršku zemljama Zapadnog Balkana u njihovim nastojanjima za bržu evropsku integraciju. Ipak, Bosna i Hercegovina nije uspjela u potpunosti iskoristiti ovu priliku, što se ponajviše može pripisati nesposobnosti da ispuni sve kriterije iz Plana rasta. U unutrašnjem smislu, period je bio obilježen pripremama za lokalne izbore održane 6. oktobra 2024. godine, ali i stalnim pokušajima da se oslabi Opći okvirni sporazum za mir. Ove napetosti su dodatno eskalirale uslijed vanredne situacije u zemlji prouzrokovane poplavama i klizištima, koja je rezultirala gubitkom ljudskih života i značajnom materijalnom štetom u pet centralnih općina.
Schmidt je također ukazao na to da su u vezi s reformama i evropskim integracijama došlo do ozbiljnih problema, posebno zbog neuspjeha politike etničke pripadnosti. To se kulminiralo neusvajanjem Nacrta reformske agende, koja nije ispunila zahtjeve iz Plana rasta, čime je Bosna i Hercegovina postala jedina zemlja u regiji koja je izostavljena iz ovog važnog plana. Schmidt smatra da je odgovornost za ovaj neuspjeh isključivo na domaćim političkim akterima. Iako je vlada izrazila opredijeljenost prema evropskim integracijama, Schmidt naglašava da će ključ za napredak ležati u lokalnom vlasništvu nad procesom reformi.
Jedan od ključnih problema ostaje neispunjavanje presuda Evropskog suda za ljudska prava, posebno u vezi s grupom predmeta Sejdić-Finci, što do sada nije rezultiralo nikakvim značajnim promjenama. Schmidt naglašava da političke stranke i vlasti u Bosni i Hercegovini nisu preuzele inicijative za provedbu ovih presuda, ignorirajući ponovljene pozive međunarodne zajednice. Kao visoki predstavnik, on se obavezuje da će pozvati sve zainteresovane strane da pokrenu akciju u tom pravcu.
U izvještaju se takođe ističe da vladajuća koalicija u Republici Srpskoj nastavlja da podriva institucije Bosne i Hercegovine, što dodatno slabi efikasnost državnih organa. Iako su sve političke stranke u ovom entitetu učestvovale na lokalnim izborima, Schmidt naglašava da se situacija ne može ignorisati, posebno u svjetlu neustavnog Izbornog zakona Republike Srpske.
Jedna od važnih tačaka izvještaja je i usvajanje Rezolucije koja 11. juli proglašava "Međunarodnim danom razmišljanja i sjećanja na genocid u Srebrenici 1995. godine". Schmidt osuduje sve oblike negiranja ovog historijskog događaja, kao i postupke koji veličaju ratne zločince. Ističe da je uoči glasanja Generalne skupštine UN-a o Rezoluciji o Srebrenici, Vlada Republike Srpske usvojila nacrt Sporazuma o "mirnom razdruživanju", koji direktno potkopava državnost i suverenitet Bosne i Hercegovine.
Osim toga, Schmidt se osvrnuo na secesionističku politiku predsjednika entiteta RS, Milorada Dodika, koji je najavio održavanje referenduma o otcjepljenju od BiH. Takve izjave i prijetnje dodatno polariziraju situaciju u zemlji i povećavaju tenzije između entiteta i državnih institucija.
U kontekstu ekonomskih izazova, Schmidt navodi da se Vlada Republike Srpske suočava sa poteškoćama u podizanju kredita zbog američkih sankcija pojedincima i kompanijama povezanima s Dodikom. Usprkos planiranom zaduživanju od 1,3 milijarde KM za 2024. godinu, do sredine oktobra zaduženo je samo 425 miliona KM.
Izvještaj takođe ukazuje na to da nije bilo značajnog napretka u implementaciji Agende 5+2, kao ni u rješavanju spornih pitanja državne imovine. U Brčkom je zabilježen pozitivan trend, ali je tempo napretka nedovoljan.
Na kraju, Schmidt naglašava da je potrebno da svi politički akteri u Bosni i Hercegovini poštuju Opći okvirni sporazum za mir, koji ne ostavlja sumnju u suverenitet i teritorijalni integritet zemlje. Ističe da Bosna i Hercegovina stoji na raskrsnici i mora iskoristiti priliku za evropsku integraciju, jer to može biti ključno za održavanje trajnog mira i prosperiteta u zemlji.
