Minhenski sporazum je naziv za sastanak lidera Velike Britanije, Francuske, Njemačke i Italije, koji je 1938. odobrio Hitlerovu aneksiju Sudeta, pokrajine u Čehoslovačkoj.
Sporazum je zadovoljio Hitlera i njegovu Nemačku, koja je tokom 1930-ih vodila agresivnu politiku prema svojim susedima i nastojala da poništi Versajski sporazum iz 1919. godine.
Sudeti su brdovita regija koja je stoljećima služila kao prirodna granica između germanske Njemačke i slavenske Češke. Naseljen je uglavnom Nemcima, što je Hitleru poslužilo kao glavni argument za aneksiju. Međutim, mnogo važniji razlog zašto je Hitler želio pripojiti regiju svojoj Njemačkoj bila je teška industrija koja se tamo razvila.
Međutim, Hitlerov dolazak na političku pozornicu Evrope izazvao je nemire u Velikoj Britaniji i Francuskoj. Lideri ovih zemalja nisu hteli da ratuju sa Nemačkom. Nisu se bojali poraza, ali nisu ni potcjenjivali militarističku tradiciju svog istočnog susjeda. Želja im je bila da Evropa više ne uđe u ratno stanje, jer su znali kakve će posljedice rat imati na njihovu ekonomiju.
Najviše im je odgovaralo da Hitleru daju ono što on želi kako ne bi bilo rata i da bi mogli slobodno vladati svjetskim morima i podsticati vlastitu trgovinu kroz svoja kolonijalna carstva. Takva politika nije odgovarala Berlinu i Rimu, gdje su političari zagovarali ekspanziju u Evropi, kada se nisu mogli pridružiti Francuskoj i Velikoj Britaniji u kolonijalnoj utrci.
Odlaganje rata
Činilo se da je politika smirivanja Hitlera bila jedini metod tokom 1930-ih. Britanski premijer Neville Chamberlain imao je samo jedno na umu: očuvanje mira u Evropi. Sjećanja na Prvi svjetski rat još su bila svježa, a britanska ekonomija još uvijek nije bila potpuno oporavljena.
Međutim, Hitler je također bio svjestan britanske i francuske pozicije, pa je to maksimalno iskoristio. Početkom 1935. dospeo je na naslovnice svih evropskih novina kada je u Nemačkoj uveo obaveznu vojnu službu.
Ova odluka je bila kontroverzna jer se Njemačka, prema odredbama Versajskog sporazuma iz 1919. godine, obavezala da će održati vojsku od samo 100.000 vojnika. Uvođenjem nove vojne obaveze taj broj će za samo nekoliko godina premašiti 500.000.
Iste godine je pokrenuo Luftwaffe, odnosno njemačko ratno zrakoplovstvo, a sljedeće godine ponovo je militarizirao Rajnsku oblast. Tu se nije zaustavio, već je 1938. pripojio Austriju Njemačkoj. Sljedeći na redu su bili Sudeti.
Čemberlen i Hitler sastali su se u Minhenu 30. septembra 1938. i dogovorili aneksiju Sudeta, za koju je Hitler rekao da je poslednja faza njegovog plana za oporavak Nemačke. Chamberlain je potpisao sporazum i vratio se kući. Vjerovao je da je najgori dio njegovog mandata prošao i da će ostati upamćen kao čovjek koji je osigurao mir u Evropi.
Kraj politike ustupaka
U svom najpoznatijem govoru je izjavio: "Donio sam mir za naše vrijeme", što je izazvalo ovacije i aplauz britanske javnosti. Slavio se u mnogim dijelovima Evrope jer se naivno mislilo da neće biti novog rata i da je novi evropski poredak zadovoljavajući za sve.
Međutim, početni entuzijazam ubrzo je splasnuo. Već sljedeće godine Hitler je prešao poljsku granicu i započeo najrazorniji rat u ljudskoj istoriji. Sudeti su nakon rata vraćeni Čehoslovačkoj, a njemačko stanovništvo je raseljeno.
