Ukrajina će naredne sedmice uputiti Evropskoj uniji zahtjev za donošenje novih, oštrijih mjera protiv Moskve, uključujući zapljenu ruske imovine i uvođenje dodatnih sankcija kupcima ruske nafte. Ovaj potez dolazi u trenutku dok se američki predsjednik Donald Trump povlači iz daljeg zaoštravanja sankcija, ostavljajući neizvjesnu ulogu Washingtona u ovom ključnom geopolitičkom sukobu.
Prethodno neobjavljeni ukrajinski dokument, poznat kao „bijela knjiga“, koji će uskoro biti predstavljen EU, poziva blok na nezavisniju i odlučniju politiku sankcionisanja Rusije. „Bijela knjiga“ sadrži niz preporuka stručnjaka i državnih zvaničnika o načinima pooštravanja pritiska na Moskvu.
Među ključnim prijedlozima su ubrzanje zapljene imovine pojedinaca pod sankcijama i njeno preusmjeravanje Ukrajini, te mogućnost da sankcionisani traže odštetu od Rusije. Takođe, EU bi trebala uvesti sekundarne sankcije koje bi ciljale strane kompanije koje koriste evropsku tehnologiju za pomoć Rusiji, kao i kupce ruske nafte, što bi podrazumijevalo drastičan korak koji Evropa dosad nije bila spremna učiniti. Ovakve sekundarne sankcije mogle bi pogoditi i velike potrošače poput Indije i Kine, a američki predsjednik Trump javno je izrazio rezervu prema njihovom uvođenju.
Dokument ukazuje na neophodnost promjene načina odlučivanja o sankcijama unutar EU, zagovarajući prelazak sa jednoglasnosti na većinsko odlučivanje, kako bi se spriječilo blokiranje važnih mjera od strane pojedinih članica.
Iako je Ukrajina u javnosti nastojala izbjeći kritiku Washingtona, u „bijeloj knjizi“ se jasno ističe da je američka administracija značajno smanjila angažman u koordinaciji sankcija. Navodi se da je Washington usporio rad nadzorne grupe za kontrolu cijena ruske nafte, raspustio radne grupe za procesuiranje kršenja sankcija i premjestio brojne stručnjake u druge sektore.
Dva velika paketa sankcija – jedan iz Bijele kuće, drugi iz Kongresa – još nisu odobrena, čime je dodatno usporen tempo zajedničkih ekonomskih protumjera protiv Moskve.
„Bijela knjiga“ naglašava da usporavanje američkog angažmana ne smije obeshrabriti Evropsku uniju, već naprotiv, treba da potakne EU da preuzme glavnu ulogu u borbi protiv ruske agresije.
Ukrajina izražava duboku zabrinutost da bi američko povlačenje iz sankcionog režima moglo poljuljati jedinstvo EU, koja zbog svoje strukture donošenja odluka tradicionalno zahtijeva konsenzus.
„Američko povlačenje sa sankcionog fronta bio bi ogroman udarac jedinstvu Evropske unije“, izjavio je za Reuters visoki ukrajinski zvaničnik, jasno ukazujući na ozbiljnost trenutka.
