Crkva Gospa van Grada u Šibeniku i ove godine pretvorila je tradicionalne božićne jaslice u snažno ideološko-političko saopćenje, koje daleko nadilazi okvire vjerske simbolike i ulazi duboko u prostor historijskog revizionizma, posebno onog vezanog za Drugi svjetski rat u Hrvatskoj.
Umjesto univerzalne poruke mira, skromnosti i nade, posjetioci su suočeni s prizorom u kojem se rođenje Isusa Krista smješta u kontekst zastava, križeva, političkih slogana i jednostranih interpretacija jedne od najosjetljivijih epoha 20. stoljeća.
Ovakav pristup nije novitet za ovu crkvu. Posljednjih godina jaslice su više puta izazivale burne reakcije javnosti. Prije dvije godine sveti prizor bio je okružen tenkovima, dok su prošle godine uz biblijske figure bile izložene Barbike, kositreni vojnici i prikazi istospolnog para – mješavina religije, pop-kulture i društvene kritike koja je već tada podijelila javnost. Ovogodišnji postav, međutim, ide korak dalje i ulazi direktno u polje političke interpretacije historije.
Uz svetu porodicu, postavljene su hrvatska državna zastava, zastava HOS-a te drugi simboli, dok se ispred njih nalaze crni križevi s grbom NDH i bijelim početnim poljem – ikonografija koja je neraskidivo povezana s ustaškim režimom. Prizor je dodatno pojačan pločama s imenima jama i stratišta Hrvata iz Drugog svjetskog rata, čime se fokus jasno preusmjerava sa univerzalne tragedije rata na selektivno naglašavanje jedne nacionalne perspektive.
Posebnu pažnju izazivaju tekstualne ploče postavljene uz jaslice, koje ne služe samo kao objašnjenje izložbe, već kao svojevrsni politički pamflet. Na njima se iznose tvrdnje o pozdravu „Za dom spremni“, koji se prikazuje kao drevni hrvatski poklik, uz navođenje historijskih ličnosti poput Nikole Šubića Zrinskog, Josipa Jelačića i Stjepana Radića – tvrdnje koje su u historiografiji duboko sporne i često osporavane.
Dalje se iznose revizionističke interpretacije o odgovornosti za teritorijalne gubitke Hrvatske tokom Drugog svjetskog rata, uz tvrdnje da su Dalmacija i Istra Italiji predane još ranije, čime se relativizira uloga ustaškog režima. Poseban segment posvećen je Bošnjacima u NDH, koji se u ovim tekstovima prikazuju kao lojalni i masovni saradnici tadašnje države, uz isticanje njihove navodne većinske prisutnosti u pojedinim ustaškim jedinicama. Kao ilustracija navodi se i ime Bećira Lokmića, prvog zapovjednika Crne legije, uz obrazloženje da su muslimani u tu formaciju ulazili kako bi se zaštitili od partizana i četnika.
U istim tekstovima partizanski pokret prikazuje se gotovo isključivo kroz prizmu zločina, uz tvrdnje o masovnim stradanjima “hrvatskih boraca” u bitkama poput Sutjeske, kao i o sistemskim poratnim likvidacijama bez suđenja, uključujući i pripadnike klera. Partizani i komunisti predstavljeni su kao glavni i gotovo isključivi nosioci nasilja nakon 1945. godine, dok se širi kontekst rata, fašizma i kolaboracije svodi na jednostranu, nacionalno obojenu naraciju.
Na taj način, božićne jaslice – simbol rođenja, pomirenja i nade – postaju platforma za reinterpretaciju historije, selektivno pamćenje i ideološko pozicioniranje. Umjesto dijaloga i empatije, prostor crkve pretvara se u mjesto političke poruke koja neminovno produbljuje podjele i otvara pitanje: gdje prestaje vjera, a gdje počinje politička propaganda?
