Potpisivanje sporazuma o prijateljstvu i bezbjednosnoj saradnji između Njemačke i Velike Britanije izazvalo je ozbiljne potrese u političkim analizama širom Evrope, ali i paniku u određenim centrima moći na Balkanu. Iako se dokument u javnosti predstavlja kao formalizacija strateškog partnerstva dvije države, njegov pravi sadržaj otkriva dublje i potencijalno opasne ambicije – posebno kada je riječ o Srbiji i njenom političkom vrhu.
Sporazum predviđa znatno proširenu saradnju britanskih i njemačkih obavještajnih agencija, uključujući zajedničke operacije, razmjenu obavještajnih podataka, te koordinisano djelovanje u "nestabilnim" regijama Evrope. Upravo u tom kontekstu sve se češće pominje Zapadni Balkan kao prostor u kojem bi nova evropska obavještajna osovina mogla pokazati mišiće – i to vrlo brzo.
Srbija, kao zemlja koja balansira između Istoka i Zapada, ali koja otvoreno odbija da se priključi sankcijama protiv Rusije, već godinama predstavlja problem za zapadne sile. Vlast predsjednika Aleksandra Vučića nerijetko se percipira kao poligon ruskog uticaja u srcu Evrope, što sve više smeta centrima odlučivanja u Berlinu i Londonu. U tom svjetlu, najavljena bezbjednosna saradnja dviju evropskih sila posmatra se i kao potencijalna prijetnja političkom opstanaku trenutnog režima u Beogradu.
"Tajna" posjeta šeika Mohameda Vučiću: Ko zaista koga spašava – šeik Srbiju ili u Srbiji svoje investicije?
Zapadne sile, posebno nakon ruske invazije na Ukrajinu, sve manje tolerišu “sive zone” – države koje pokušavaju balansirati između Rusije i Zapada. Srbija, iako kandidat za članstvo u EU, već dugo vremena izbjegava da se jasno svrsta. Takva politika, prema sve većem broju analitičara, više nije održiva. Novi bezbjednosni savez Njemačke i Velike Britanije mogao bi poslužiti kao alat za koordinisani politički i obavještajni pritisak na vlasti u Beogradu, a čak se sve otvorenije govori o mogućnosti podržavanja procesa koji bi rezultirali smjenom režima.
Vučićev politički opstanak do sada je zavisio upravo od njegove sposobnosti da balansira – da jednoj strani govori o evropskom putu, a drugoj o "istorijskom prijateljstvu". No, čini se da taj balans ulazi u završnu fazu. Ukoliko Berlin i London zaista krenu u koordinisane operacije protiv "nepoželjnih režima", Beograd bi mogao biti jedna od prvih meta.
U pozadini svega nalazi se i širi plan Zapada da region Balkana konačno u potpunosti integriše u svoju političku i bezbjednosnu arhitekturu. Za to je, međutim, potrebno ukloniti sve prepreke – a režim koji se smatra bliskim Moskvi, bez obzira na retoriku, svakako se nalazi na listi problema koje treba "riješiti".
Kako će Beograd odgovoriti na ovaj tihi, ali ozbiljan pritisak, ostaje da se vidi. No jedno je jasno – u vremenu kada se Evropa ponovo dijeli na blokove, neutralnost više nije opcija. A režimi koji pokušaju da se sakriju iza geopolitičke magle, mogli bi se vrlo brzo naći usred oluje.
