Holokaust u Nedićevoj Srbiji

Srbijanska historiografija krije neosporne činjenice koje kažu da je nakon kapitulacije Kraljevine Jugoslavije u aprilu 1941. godine, Srbija započela sa masovnim ubistvima Jevreja.

Nakon kapitulacije Kraljevine, Srbija je došla pod njemačku vojnu upravu. Odmah po preuzimanju vlasti, započelo je brzo provođenje rasističke politike protiv Jevreja i Roma. Okupacijska je vlast u suradnji s vladom Milana Nedića, donijela brojne antižidovske zakone. Jedna od prvih diskriminacijskih odredaba bilo je obilježavanje Židova žutom trakom, gdje je pisalo Jevrejin – Jude. Većina Jevreja i Roma je likvidirana u Koncentracijskim logorima Sajmište, Crveni Krst u Nišu ili prebačena u druge koncentracijske i radne logore koje su Nijemci držali pod svojom kontrolom u okupiranoj Europi.

U suradnji s Nijemcima, omiljeni Hitlerov Srbin Milan Nedić je gotovo sve dijelove postojećeg srpskog državnog aparata stavio na raspolaganje nacistima. Već u avgustu 1942. general Alexander Löhr, Srbiju je proglasio "Judenfrei" (nacistički izraz za područje očišćeno od Jevreja).

MILAN NEDIĆ

Zašto se do sada uglavnom govorilo i pisalo o jevrejskim žrtvama samo u Jasenovcu, kada je poznato da je u Srbiji, a posebno u Beogradu do 1942.godine, ubijeno više od 15.000 Jevreja? Treba znati da je Hitler lično čestitao Nediću na efikasnosti u tome što su Srbi prvi u Evropi „završili“ sa Jevrejima. Holokaust u Srbiji nipošto nije bio moguć bez potpune saradnje Nedićeve policije i žandarmerije, čiji su pripadnici tragali za Jevrejima, hvatali ih i isporučivali nacistima. Nedićeve vlasti su provodile potpuno nacistički rasni program na svom teritoriju.

Prema podacima beogradske Jevrejske opštine, najviše Jevreja iz Srbije ubijeno je u logoru Topovske šupe u beogradskom naselju Voždovac, jedinom konc-logoru u Evropi koji je u svom nazivu imao riječ “jevrejski”. Od 08. do 12. decembra 1941. u njemu su se našli gotovo svi Jevreji iz Beograda, a ubijali su ih od marta do maja 1942. Ubijeno je oko 8.000 beogradskih Jevreja. Voždovac nije pripadao Nezavisnoj državi Hrvatskoj (NDH). Beograd je patentirao i gasnu komoru, kamion Dušegupku, u kojem su Jevreji sa Sajmišta gušeni do Jajinaca, gdje su ih bacali u spremne rake.

KAMION DUŠEGUPKU

U Jajincima je sahranjeno oko 68.000 ljudi. ”Efikasnost” i “ekonomičnost” ubijanja Jevreja u putujućoj gasnoj komori u Srbiji pohvalili su Hitlerovi operativci na konferenciji na jezeru Vanze, početkom 1942. Sredinom augusta 1941. jevreji iz Banata su iskorijenjeni i prebačeni u Beograd.

LOGOR TOPOVSKE ŠUPE U BEOGRADSKOM NASELJU VOŽDOVAC

Učešće srpske policije i oružanih odreda Nedićeve „Vlade narodnog spasa”u racijama i hapšenjima Jevreja,, imalo je važnu ulogu. U tu svrhu bio je obrazovan i poseban „7. odsek Specijalne srpske policije“, zadužen za Jevreje i Rome. Nekoliko stotina srpskih agenata, radilo je na registraciji beogradskih Jevreja i Roma. Spiskove talaca za strijeljanje predstavnici njemačkih okupacionih vlasti sastavljali su u saradnji sa Dragim Jovanović.

DRAGI JOVANOVIĆ

Poslijeratnom državnom istragom utvrđeno je, van svake sumnje, da su za masovno uništavanje Jevreja i Roma u Srbiji najzaslužniji: njemački vojni zapovjednik Hajnrih Dankelman, šef Gestapoa (Ajnzackomande Beograd) Karl Kraus, predsjednik vlade Srbije Milan Nedić, ministar unutrašnjih poslova Srbije Milan Aćimović, upravnik grada Beograda, prvi čovjek tajne službe Dragomir Dragi Jovanović i šef Specijalne policije Ilija Paranos.

Branislav Božović u svojoj značajnoj knjizi „Stradanje Jevreja u okupiranom Beogradu 1941–1944.” bilježi izvještaj njemačkih vlasti o razgovoru sa Milanom Nedićem, gdje se doslovno navode Nedićeve riječi upućene nacistima: „Ja znam samo jedno rješenje za jevrejsko pitanje: napolje sa njima. Sve dotle, dok je i jedan Jevrejin u zemlji, ili dok može da govori sa Srbima, ili dok ga Srbi mogu žaliti, sve dotle nema mira u zemlji”.

Rijetki su oni poput pokojne Olivere Milosavljević i Branke Prpe, ozbiljnih i hrabrih historičarki na prostoru bivše Jugoslavije, koje su u potpunosti dešifrovale srpsku saradnju sa Hitlerovom Njemačkom s ciljem uništenja Jevreja i Roma u Srbiji.

Dr. Branka Prpa nema sumnje da je Milan Nedić bio jedna od ključnih poluga izvršenja holokausta na Balkanu. Ona kaže: „Nedićeva uprava je kvislinška uprava, ona servisira nemačku okupacionu vlast u svemu. Četvrto odeljenje Nedićeve uprave, odeljenje specijalne policije, pravi spiskove Jevreja, ono identifikuje sve koje treba likvidirati, vodi računa o jevrejskoj imovini... Zbog obima posla Nedićeva uprava organizuje specijalno Sedmo odeljenje za Jevreje i Cigane, tako se zvala ta jedinica Nedićeve policije, hapsili su ljude po gradu i slali ih u logore.

Kad u kvislinškoj upravi imate ovakvo odeljenje, jasno je šta ono radi, pomaže i u onom što se zove „konačno rešenje jevrejskog pitanja”. I na teritoriji Beograda, i na teritoriji Srbije, holokaust je izvršen u strašno visokom procentu: od oko 12.000 Jevreja, preživelo je 1.500 i to iz mešovitih brakova. Blizu 9.000 beogradskih Jevreja likvidirano je u prvoj godini rata. Kroz Sajmište je prošlo 33.000 ljudi od kojih je preko 13.000 likvidirano.

LOGOR SAJMIŠTE U BEOGRADU

Ubijeno je preko 6.300 jevrejskih žena i dece. U sabirni logor Topovske šupe odvođeni su jevrejski i romski muškarci koji su zatim streljani na Jajincima. Zna se da je na Jajincima sahranjeno preko 60.000 ljudi, a po procenama streljano ih je preko 80.000. Nemačka komanda u Srbiji ponosito je izašla pred Firera sa obznanom da je Beograd prvi Judenfrie, očišćen od Jevreja, grad u Evropi.“

DR.BRANKA PRPA

Olivera Milosavljević je 2006. objavila knjigu „Potisnuta istina-Kolaboracija u Srbiji 1941-1944.“ u kojoj između ostalog navodi: -U duhu nacionalsocijalizma, Nedićeva vlada je svojim dekretima prvo sprovela odluke okupacionih vlasti o gubljenju prava na rad Jevreja i Roma. Pored vlade i razna udruženja (pre svih, Savez muzičara za Srbiju i Advokatska komora Beograda) su svesrdno sprovodila ove odluke.

Uredbama Nedićeve vlade je zabranjeno “Jevrejima i Ciganima” da rade u državnim službama, da budu slušaoci Univerziteta u Beogradu, da učestvuju u Nacionalnoj službi rada za obnovu Srbije, a sva njihova imovina proglašena je vlasništvom Srbije bez naknade. Po Nedićevoj propagandi, Jevreji ne samo da su bili “krivi” za sve velike događaje hiljadugodišnje evropske istorije, već su bili podjednako “krivi” i za pisanje evropske istorije koja je bila “običan falsifikat”, za parolu “sloboda, jednakost, bratstvo”, za ubistvo ruske carske porodice, za Katinski zločin, za alkoholizam u Francuskoj, za Ajnštajnovu “nezasluženu” naučničku slavu, za Pikasovu “nakaznu” umetnost… Neću govoriti ni o poznatim umetnicima koji su pristajali da redovno učestvuju u emisijama Radio Beograda, tada nazivanog „Radio-stanica evropskog vojnika“, stanica omiljena u nemačkoj vojsci na svim frontovima, koja je pored popularne emisije Čas za vojnike ‘Lili Marlen’, emitovala i u Rajhu hvaljenu emisiju Beogradski mladi stražar.

Ova emisija je stekla slavu time što je od dobrovoljnih priloga pristiglih sa fronta poklonila milion maraka Hitleru za njegov rođendan 1943. a što je u Nedićevim novinama propraćeno velikim srećnim naslovima: „Vođa Rajha zahvaljuje vojničkom Radiju Beograd“. 21. oktobra 1941. doneta je Osnovna uredba o univerzitetu. U paragrafu 27. stoji: „Jevreji i Cigani ne mogu biti slušaoci Univerziteta (visokih škola).“ Potpisali su svojeručno Milan Nedić, ministri Kuzmanović, Jonić, Kostić, dr Radosavljević, dr Marjanović, dr Mijušković, Olćan, Dokić, Đorđević.

PROF.DR. OLIVERA MILISAVLJEVIĆ

Američki historičar Philip Dž. Cohen je temeljno istražio i zadokumentovao srpske-četničke zločine nad Jevrejima u Srbiji. Cohen piše: -Već početkom njemačke okupacije, Nedićeve formacije, Ljotićevi dobrovoljci, i razni četnički odredi, pridružili su se nacistima i folksdojčerima u skrnavljenju sinagoga i jevrejskih groblja širom Srbije. Milan Nedić je odigrao odlučnu ulogu u progonu i uništenju srbijanskih jevreja. Nedić je 02. septembra 1941. obećao da „ će djelovati na najjači način protiv Jevreja i što je moguće prije protiv masona, koje treba ukloniti iz svih javnih službi, i sakupiti u koncentracione logore“.

Neki izvori navode da je sveukupno oko 80.000 ljudi ubijeno u koncentracijskim logorima diljem Nedićeve Srbije od 1941. do 1944.

Kragujevac, 21. oktobar 1941. Ljudi pod komandom Srbina Marisava Petrovića, oficira iz jedinice Dimitrija Ljotića, pomažući Nijemcima, hapse građane i djecu po Kragujevcu. Sve uhapšene će poslije u Šumaricama strijeljati zajedno sa pripadnicima Vermahta. Marisav Petrović je izdao naredbu po kojoj su njegovi ljudi tjerali sugrađane i sunarodnjake na stratište. Rame uz rame Petroviću bio je i Miloš Vojinović, komandant Ljotićevog Četvrtog dobrovoljačkog puka koji je bio stacioniran u Užicu. Strijeljali su 3.000 stanovnika Kragujevca i okolnih mjesta, među kojima i 300 učenika srednjih škola i šegrta, kao i 15 dječaka, čistača obuće.

MARISAV PETROVIĆ

MILOŠ VOJINOVIĆ

Profesor Mustafa Spahić istiće da su u avgustu 1941. srpski intelektualci masovno podržali nacističku Njemačku. -Potpisali su „Apel srpskom narodu“ koji poziva na lojalnost njemačkim nacističkim pobjednicima i kolaboracionističkoj vlasti. “Apel srpskom narodu“ je uputilo 545 pripadnika srbijanske intelektualne elite i crkvenih vjerodostojnika, uključujući i neke od najistaknutijih i najuticajnijih figura zemlje. Od potpisnika „Apela srpskom narodu“, 12 njih je kasnije, nakon Drugog svjetskog rata od Socijalističke Federativne republike Jugoslavije dobilo nagradu AVNOJ-a i Sedmojulsku nagradu Srbije-kaže profesor Spahić.

PROF.MUSTAFA SPAHIĆ